«سید مرتضی علم الهدی،متولد 355 و متوفی 436.علامه حلی او را معلم شیعه امامیه خوانده است.مردی جامع بوده است.هم ادیب بوده و هم متکلم و هم فقیه.
آراء فقهی او مورد توجه فقهاء است.کتاب معروف او در فقه،یکی «انتصار»است و دیگر کتاب «جمل العلم و العمل ».او و برادرش سید رضی،(جامع نهج البلاغه)نزد شیخ مفید سابق الذکر تحصیل کرده اند...» (1)
ابو القاسم علی بن الحسین بن موسی،مشهور به سید مرتضی علم الهدی،نقیب طالبیان،از نظر منزلت علمی و اعتبار فقهی در مرتبت بسیار والایی قرار دارد که کمترکسی در آن عصر به پایه آن نایل آمده است.او پیشوای فقهی،متکلم و مرجع امامیه درعصر خویش،پس از درگذشت استاد عالیقدرش شیخ مفید(م 413)بوده است.
وی در سال 355 در یکی از خانواده های محترم سادات بغداد به دنیا آمد که ازجانب پدر و مادر نسب بس شریفی داشت. نامش علی بن حسین طاهر فرزند موسی فرزند محمد فرزند موسی و فرزند ابراهیم فرزند موسی فرزند امام جعفر الصادق علیهم السلام،علوی هم موسوی،نسب شریفش با پنج واسطه به حضرت امام موسی بن جعفر(ع)می رسد.کنیه اش علم الهدی و لقبش ذو الثمانین،ابو الثمانین وذو المجدین و شریف سید مرتضی می باشد.
او یکی از بزرگان فقهای امامیه،جامع علوم معقول و منقول در عصر خویش بوده و در ادبیات و فنون کلام و تفسیر سرآمد اقران بوده است و آنچنان در علوم اسلامی تبحر داشته است که او را مروج الذهب در راس قرن چهارم،و یا مجدد مذهب در قرن مذکور نامیده اند.
او مدت سی سال امیر حاج و حرمین و نقیب الاشراف و قاضی القضات ومرجع تظلمات و شکایات مردم بوده است.علامه حلی در کتاب «خلاصه »درباره اوگوید:
«علم الهدی رکن امامیه و معلم ایشان بوده و مصنفات او تا زمان حاضر که 693هجرت می باشد،محل استفاده آن فرقه حقه می باشند.» (2)
شیخ عز الدین احمد بن مقبل گوید:
«اگر کسی سوگند یاد کند که علم الهدی در علوم عربیه داناتر از خود عرب بوده،دروغ نگفته و گناهی نکرده است...» (3)
