شیخ صدوق، راوی ای صادق

شیخ صدوق؛ مردی مورد اعتماد

ابن ادریس در سرائر می گوید:

مردی مورد اعتماد و جلیل القدر که به اخبار آل محمد دانا بود و در آثار علماء بحث و انتقاد می کرد و رجال را می شناخت. شیخ مفید از شاگردان اوست.

شیخ صدوق؛ بزرگی از بزرگان تشیع

سید بحرالعلوم می گوید:

بزرگی از بزرگان تشیع و رکنی از ارکان مذهب، رئیس المحدثین صدوق و راستگو در آنچه از امامان نقل کرده. به دعای امام زمان صلوات الله علیه متولد شد و به افتخار بزرگ نائل آمد. امام در توقیعی که از ناحیه مقدسه فرستاده است او را وصف کرده که فقیهی است مبارک و خوب. و لذا برکت او تمام مردم را فرا گرفت و خواص و عوام از او استفاده بردند و آثار و تالیفات او برای همیشه باقی خواهد ماند.

عیون اخبار الرضا علیه السلام

عُیونُ أخْبارِ الرّضا(علیه السلام) کتابی حدیثی درباره زندگی، آثار و روایات امام علی بن موسی الرضا(علیه السلام) نوشته شیخ صدوق (متوفای ۳۸۱) عالم دینی شیعه امامیه. احادیث این کتاب در ۶۹ باب تنظیم شده است که بخشی از آنها گفته‌های خود امام رضا(علیه السلام) است و بخشی دیگر احادیثی است که او از امامان پیش از خود، روایت کرده‌ است. عیون اخبار الرضا موضوع واحدی ندارد و به همین سبب در موضوعات مختلفی چون فقهی، اخلاقی ، سیره و کلام از منابع مهم شیعه به شمار می‌رود و در میان علمای شیعه به عیون الأخبار نیز شهرت دارد.

جامعیت شیخ صدوق

نقش شیخ صدوق در جهان تشیع

پیشنهاد مطالعاتی 1

پیشنهادات مطالعاتی در خصوص اندیشه های شیخ صدوق:

شیخ صدوق و نظریه ی تحریف قرآن

استدلال روایی شیخ صدوق بر نزول دفعی قرآن کریم و نقد ادله مخالفان

مبانی و روش شیخ صدوق در تفسیر قرآن کریم

خرده گیری های مفید بر صدوق

شیخ صدوق و قاعده رخصت، مفهوم، کارکرد و اعتبار

«مدینة العلم»‏ کتاب با عظمتی که به دست ما نرسید

شاید بتوان گفت مهمترین کتاب شیخ صدوق که خود نیز از آن یاد کرده و تا زمان پدر شیخ بهایى مورد استفاده عالمان دینى بوده کتاب «مدینة العلم» است که متاسفانه مفقود شده است و با کمال تاسف به دست ما نرسیده است.

بنا به نوشته ابن شهر آشوب در کتاب معالم العلماء کتاب مدینة العلم، ده جلدى و «من لا یحضره الفقیه» چهار جلدى است و از این نوشته معلوم مى‌شود که «مدینة العلم» بیش از دو برابر «من لا یحضره الفقیه» بوده است.

شیخ طوسى، شیخ منتجب الدین و دیگران از این کتاب به عنوان یکى از مهمترین تالیفات شیخ صدوق یاد کرده‌اند و بسیارى از بزرگان دین از کتاب «مدینة العلم» روایت کرده‌اند.

شیخ حسین بن عبدالصمد حارثى (پدر شیخ بهایی) در کتاب درایه‌اش نوشته است: «پایه‌ها و اصول معتبر حدیث ما پنج کتاب است: کافى، مدینة العلم، من لا یحضره الفقیه، تهذیب و استبصار»

علامه مجلسى و دیگران تلاشهای فراوان و اموال زیادى صرف یافتن این کتاب کردند ولى اثرى از آن به دست نیاوردند.

منبع: خبرگزاری فارس

معرفت امام زمان (عج) از دیدگاه شیخ صدوق

ابوجعفر محمدبن علی‌بن حسین‌بن بابویه قمی مشهور به شیخ صدوق از فقها و محدثان بزرگ شیعه است که بسیاری از علمای امامیه کلام او را به مانند نص منقول و خبر مأثور می‌دانند. او پس از سال 305 ق به دعای امام مهدی (ع) به دنیا آمد و در قم نزد مشایخی همچون پدرش علی‌بن حسین بابویه (م 329 ق)، محمدبن حسن‌بن احمدبن ولید، محمدبن علی ماجیلویه و احمدبن علی‌بن ابراهیم قمی به تحصیل پرداخت. استعداد و نبوغ او در فراگیری علوم زبانزد محافل علمی قم گردید. آنگاه به ری که در آن زمان پایتخت آل‌بویه بود رفت و در آنجا اقامت گزید و از محضر علمای بزرگ این شهر استفاده کرد.
از آن پس او با مسافرت به شهرهای نیشابور، بغداد، همدان، سرخس، مرو، بلخ، سمرقند، فرغانه (در جنوب شرقی ازبکستان)، ایلاق (در اطراف تاشکند) و... هم از محضر مشایخ بزرگ حدیث که در این شهرها می‌زیستند استفاده کرد و هم با برقرار کردن کرسی تدریس در این شهرها معارف شیعی را در سرتاسر جهان اسلام منتشر ساخت.
تألیفات شیخ صدوق بالغ بر سیصد جلد کتاب و رساله بوده است که برخی از آنها اکنون در دسترس است.برخی از تألیفات فقهی و حدیثی موجود شیخ صدوق عبارتند از: التوحید، کتاب من لایحضره الفقیه، الأمالی، علل الشرائع، عیون أخبارالرضا، ثواب الأ عمال و عقاب الأعمال، انحضال، کمال‌الدین و تمام النعمه، معانی الأخبار، المقنع فی الفقه، الهدایه و... .
او در سال 381 ق. در شهر ری دیده از جهان فرو بست و در همین شهر به خاک سپرده شد. آرامگاه وی در آنجا معروف و زیارتگاه شیعیان است.
یکی از کتاب‌های ارزشمند این فقیه و محدث عالی‌مقام کتاب الهدایة [فی الاصول و الفروع] است که به سبک برخی از کتاب‌های قدما بخشی از آن به اصول (مباحث کلامی و اعتقادی) و بخشی دیگر به فروع (مباحث فقهی) اختصاص یافته است. بخش اصول این کتاب با وجود حجم کم آن، دربردارندة امهات معارف اسلامی و شیعی و به بیان دیگر یک دورة فشردة اعتقادات؛ شامل مباحث توحید، نبوت، امامت و... است.
با توجه به اتقان و استحکام مطالب این کتاب و همچنین با توجه به مشی متعادل شیخ صدوق(ره) که از دیرباز به عنوان جریان مخالف با خط غلو شناخته شده است، در این مقاله، با محور قرار دادن مباحث امامت کتاب یادشده به تحلیل و بررسی موضوع معرفت امام زمان(ع) می‌پردازیم، باشد تا به مدد انفاس قدسی این فقیه وارسته، همة ما بیش از پیش به معرفت امام زمان خود نائل شویم.

فضائل الشیعه

فضائلُ الشّیعة نوشته شیخ صدوق (متوفای ۳۸۱ هجری) از فقها و روات شیعه در قرن چهارم هجری است. شیخ صدوق در این کتاب مجموعه روایاتی از ائمه (علیهم السلام) درباره مقام و منزلت شیعیان محمد و آل محمد(صلی الله علیه و آله) آورده و از اینکه آنان تنها راهیان راه حق و پیروان حقیقی حضرت رسول خدا (صلی الله علیه و آله) هستند، سخن گفته است.
در مجموع، این کتاب دارای روایاتی اخلاقی و عقیدتی است.